Zamanını Aşan Medeniyet: “Özbekistan” Sempozyumu
Orta Asya’nın 3000 yıl boyunca yerli ve yabancı kaynaklarda Turan, Türkistan, Mâverâünnehir gibi isimler ile adlandırılan, çok erken tarihlerden itibaren ticaret ve zanaatın merkezi olarak bilinen, kadim medeniyetleri ve şehirleri kendinde barındıran, birçok Müslüman-Türk devletinin yönetim merkezi olan, Çin’den Afrika ve Avrupa’ya kadar ulaşan, İpek Yolu tarihi açısından çok önemli toprakları içeren, Türkistan’ın bilim, sanat ve kültür merkezi olup Batı medeniyetine yön veren, adeta açık hava müzesi görünümünde olan kadim belde Özbekistan coğrafyasının, bu kadim medeniyetin ve onunla olan bağlarımızın görünür hâle getirilmesi gerekmektedir.
Dünya karanlık çağı yaşarken “altın çağ” bu topraklarda yaşanıyordu. Dünyaca ünlü düşünürler, bilim ve fen adamları, din âlimleri ve kumandanlar yetişti bu topraklarda. Varlıkları, düşünceleri ve icraatlarıyla yalnızca İslam medeniyetinin değil tüm insanlığın bilim dünyasına önderlik ettiler.
Hâlâ eserleri ve fikirleriyle yeni nesillere ufuk açmaya devam ediyorlar. Türkiye ile Özbekistan, Türk dünyasının önemli iki merkezidir. Özbekistan ve genel olarak Orta Asya, tarih boyunca birçok farklı kültür ve medeniyete ev sahipliği yapmış, bu coğrafyada birçok devlet kurulmuştur. Akhun, Karahanlı, Gazneli, Harezmşah, Çağatay, Timur ve mirasçı hanlıklar, günümüz Özbekistan topraklarını da içerecek bir şekilde bölgede kurulan devletlerin başlıcalarıdır. Bu devletlerin her biri kendi döneminin önemli siyasi ve kültürel gücü konumundaydılar.
Özellikle İslâmiyet’in yayılmasından sonra Özbekistan, Avrasya coğrafyasının inanç merkezi hâline gelmiş; Buhara ile Semerkant’taki medreselerde dünyanın dört bir tarafından gelen öğrenciler eğitim almıştır. Siyasi güce paralel olarak bölgede çeşitli bilim dalları da gelişmiştir. İlahiyatın yanı sıra tıp, astronomi, matematik gibi alanlarda önemli eserler verilmiştir. Özbekistan’daki mimari yapılar ise yalnızca Türk dünyasının değil, bütün dünyanın en çok merak edilen eserlerin başında gelmektedir.
Bununla birlikte Özbekistan, bağımsızlığından 28 yıl geçmesine rağmen, çeşitli sebeplerden ötürü sahip olduğu tarihî ve kültürel mirası, dünyaya yeterince tanıtamamaktadır. Düzenlenen sergi ve bu sempozyumun; Özbekistan’ın sahip olduğu bu mirasın, tekrar gündeme getirilerek yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyaya tanıtılmasında katkı vereceğine; ortak değerleri ön plana çıkartarak, gelişmekte olan Türkiye-Özbekistan ilişkilerine katkıda bulunacağına inanıyoruz.
Yeni dönemde Türkiye ve Özbekistan ilişkilerinin yeniden canlanmaya başlaması, aramızdaki ilişkilerin tekrar güçlü bir şekilde kurulması, ortak medeniyet kaynaklarımızdan beslenerek yeni atılımların ve açılımların geliştirilmesi, Türkiye ve Özbekistan arasındaki muhtemel işbirliklerinin geleceği için son derece yararlı ve ümit verici görünmektedir.
İnsan ve Medeniyet Hareketi Sanat Birimi olarak; medeniyet perspektifinden hareketle tarihimizden aldığımız değerleri, nitelikli insan, nitelikli toplum inşasını önceleyen çalışmalar ve medeniyetimizin ihyasına dönük önemli projelerle gerçekleştirmek gayretindeyiz. Bizi biz yapan medeniyetin ilkelerine sımsıkı sarıldığımızda bilim, sanat, mimari ve kültür gibi konularda dünyaya yön verecek güce sahip olduğumuza inanıyoruz.
Amacımız, Özbekistan’ı ve Özbekistan’dan tüm dünyaya yayılan kültürel, tarihî, iktisadî, mimarî ve sanat gibi ortak değerleri tekrar anmak ve gündeme getirmektir. İki coğrafya arasındaki ilişkilerin tekrar kurulmasının, bu medeniyetten beslenerek yeni atılımların ve açılımların geliştirilmesinin Türkiye ve Özbekistan’ın geleceği için son derece anlamlı olduğuna inanıyoruz. Ortaklaşarak yürütülen ve birbirini destekleyen Sergi ve Sempozyum projelerinin; sahip olduğumuz kadim medeniyetimizin ve kültürel zenginliğimizin anılması, iki ülkenin köklü bağlarının farkına varılması, iki Cumhuriyetin birlikte ve Türk dünyası güç zincirine yeni bir halka eklemesi, sanatçılarımızı ve bilim insanlarımızı buluşturarak geleneksel sanatlarımız ve akademik eserlerle Maveraünnehir’den çıkıp tüm medeniyet coğrafyamıza ve kültür dünyamıza yeni eserler kazandırılması ve bu iki alanın gelişimine katkı sağlanması ile son yıllarda yeniden şahlanan Türk dünyasının birlik ve beraberliğinde, güce güç katılması hedeflenmektedir.
Biz de Özbekistan’dan ilham alarak 34 değerli akademisyenimizle birlikte Özbekistan’ı her yönden ele alan bir sempozyum gerçekleştirmek istedik. Böylelikle bilimle, sanatla, felsefeyle, mimariyle, edebiyatla ilgilenen kişilerle Mâverâünnehir coğrafyasına bir kültür turu düzenlemiş olacağımıza inandık.
İki ülkenin bilim adamları ile sanatçılarını bir araya getirerek iki halk arasında ortak değerleri hatırlamak, genel olarak Türk dünyası için bir işbirliği örneği de oluşturacaktır.
İstanbul Bahariye Mevlevihanesi’nde gerçekleştirilen ve iki ülke-iki coğrafyanın kadim bağlarının farkına varılmasını, birbirlerine yakınlaştırılmasını ve güçlendirilmesini amaçladığımız bu proje; Türkiye Cumhurbaşkanlığı’nın himayesinde, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TİKA’nın destekleri ile İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi’nin işbirliği ile gerçekleştirilmiştir. Her birine minnettarız.
Sempozyum Konuları
Günümüz Özbekistan coğrafyasının medeniyet ve kültür tarihimiz üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla öncelikli olarak; Geçmişten Günümüze Özbekistan, Kadim ve Ortak Düşünce Geleneğimiz ve Kültürel Ortaklıklarımız kapsamında bildirilerin kabul edilmesi planlanmıştır. Konu başlıkları: Dil, Bilim, Kültür, Tarih, Sanat, Mimari, Edebiyat, Felsefe, İslam ilim mirasında Buhara, İslam mimari ve sanatında Semerkant.
Kurullar
Sempozyum Onur Kurulu
Mehmet GÜNEY, İnsan ve Medeniyet Hareketi
Mahmut AK, İstanbul Üniversitesi
Erol ÖZVAR, Marmara Üniversitesi
Sempozyum Koordinatörü
Rahmi Deniz ÖZBAY, Marmara Üniversitesi
Sempozyum Bilim Kurulu:
Hayrunnisa ALAN, Medeniyet Üniversitesi
Seher AŞICI, Marmara Üniversitesi
Osman AYDINLI, Marmara Üniversitesi
Murteza BEDİR, İstanbul Üniversitesi
Şehnaz BİÇER ÖZCAN, Marmara Üniversitesi
Demet BİNAN, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Mustafa BUDAK, İstanbul Üniversitesi
Yaşar BÜLBÜL, Medeniyet Üniversitesi
İsmail COŞKUN, İstanbul Üniversitesi Muhammed
Bilal ÇELİK, Sakarya Üniversitesi
Özlem DENİZ YILMAZ, Marmara Üniversitesi
Hayati DEVELİ, İstanbul Üniversitesi
Aziz DOĞANAY, Marmara Üniversitesi
Mehmet Seyfettin EROL, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
Selami FEDAKAR, Ege Üniversitesi
Nadirhan HASAN, Karabük Üniversitesi
Mahmut KAYA, İstanbul Üniversitesi (E.)
İlyas KEMALOĞLU, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Süleyman KIZILTOPRAK, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Rahmi Deniz ÖZBAY, Marmara Üniversitesi
Şükrü ÖZEN, İstanbul Üniversitesi
Rıdvan ÖZTÜRK, Necmettin Erbakan Üniversitesi
Fırat PÜRTAŞ, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
Gözde RAMAZANOĞLU, Çukurova Üniversitesi
Nuri SEÇGİN, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Fahri SOLAK, Marmara Üniversitesi
Hüsrev SUBAŞI, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
Ömer TÜRKER, Marmara Üniversitesi
Halil İbrahim ÜÇER, Medeniyet Üniversitesi
Kadriye Figen VARDAR, İstanbul Üniversitesi
Veli Savaş YELOK, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
Hüseyin YILDIRIM, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
Necdet YILMAZ, İstanbul Üniversitesi Fehmi YILMAZ, Medeniyet Üniversitesi
Seda YILMAZ VURGUN, Bilecik Üniversitesi
Gülşen SEYHAN ALIŞIK, Marmara Üniversitesi
Sempozyum Düzenleme Kurulu:
Hayati DEVELİ, İstanbul Üniversitesi
Meryem GÜNEY, İnsan ve Medeniyet Hareketi Bahariye Sanat Atölyeleri
İlyas KEMALOĞLU, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
Rahmi Deniz ÖZBAY, Marmara Üniversitesi
Fahri SOLAK, Marmara Üniversitesi
Sempozyum Yürütücüsü:
Selma TOPKARA, İnsan ve Medeniyet Hareketi
Sempozyum Takvimi
Zamanını Aşan Medeniyet: Özbekistan Sempozyumu
15 Haziran 2019 Bahariye Mevlevihanesi Eyüp / İstanbul 20 Eylül 2019 Taşkent / Özbekistan
